Enero 1 Ba Gayud ang Pagsugod sa Bag-ong Tuig Sumala sa Bibliya?

Original Source: Is January 1 Really the Start of the Biblical New Year?
By: Edmond Macaraeg

Dili Enero 1 ang pagsugod sa tinuod nga bag-ong tuig sa Bibliya. Kadaghanan nahisalaag sa pagtuo niini, tungod kay wala nila susiha ang kamatuoran sa Bibliya.

Gipadayag sa Dios diha sa Bibliya ang saktong sinugdanan sa bag-ong tuig.  Sa diha nga nabihag pa ang iyang mga katawhang Israel sa Ehipto (Exodo 12:1), ang Dios (YHWH) – ingon nga Magbubuhat sa tanang butang (apil ang oras o panahon) – nagpadayag pinaagi kang Moises kung asa magsugod ug unsaon pag-ihap sa  unang bulan.  Sa maong bulana usab nakigsulti ang Dios kang Moises (Exodo 12:2).  Sa ulahi, gihatagan sa Dios ug ngalan ang unang bulan, ug kini gitawag nga Abib. Mao usab kini ang bulan nga ang Israel migawas gikan sa Ehipto pinaagi sa daghang gamhanang milagro sa Dios (Exodo 13:4, 23:15, 34:18).

Sumala sa gitala ni Dr. James Strong sa Strong’s Exhaustive Concordance of the Bible, ang bulan sa Abib (entry number H0024) gihubad pinaagi sa mga mosunod nga termino: “Primerong bulan sa kalendaryo sa mga Canaanhon nga sama sa Nisan (Marso-Abril); ulo (sa lugas), nga hinog na apan humok pa; lunhaw nga mga tipuso sa mais.” [Note: Nagsugod ang paggamit sa Nisan human sa pagkabihag sa Israel sa Babylonia.]

Ingon nga ang Abib nahulog sa tunga-tunga sa bulan sa Marso-Abril, ug ang lunhaw nga tipuso sa mais humok pa, nagapakita kini nga kining bulana mao ang panahon sa tingpamulak (springtime season). Pinaagi lamang niining kasayuran, atong makita nga ang mga Israelhanon mihawa gikan sa Ehipto sa panahon sa tingpamulak, dili sa tingtugnaw (winter), sama sa Enero.

Kanus-a man magasugod ang bulan sumala sa Bibliya?  Ang English nga pulong “month” (bulan) gikuha gikan sa pulong “moon” (bulan) tungod kay, sa sinugdan, ang bibliya nagpakita nga ang unang adlaw sa mga bulan kanunay motukma sa mga bag-ong bulan (new moons). Itandi ang Levitico 23:24 ug and Salmo 81:3 aron makita kining mga kasayuran nga kasagaran wala tagda sa mga katawhan nga walay kasinatian sa kalendaryo sa Bibliya ug sa pagtuman sa mga sinugong kasaulugan pinaagi sa Pito ka Tinuig nga mga Piyesta sa Dios.

Ang Romano nga Julian ug ang Gregorian nga kalendaryo nga maoy popular nga ginagamit karon wala mag base sa sakto nga pag-ihap sa mga panahon sumala sa Bibliya.  Mao kini ang hinungdan kung ngano nga sa atong Romano nga kalendaryo karon, ang mga bag-ong bulan (new moons) wala mahatunong sa unang adlaw sa mga bulan. Kung atong itandi ang Romano nga kalendaryo sa kalendaryo sa Bibliya (Hebrew o Jewish), ang Hebrew-Jewish nga mga bulan sa kasagaran nahamutang sa tunga-tunga sa duha ka mga Romano nga bulan.

Alang sa karong tuig sa Romano nga kalendaryo, ang unang adlaw sa Hebrew-Jewish nga kalendaryo mahatunong sa Marso 28, 2017 – ang unang bag-ong bulan (new moon) human sa vernal (spring) equinox sa Northern Hemisphere. (Bantayi ang uban pang mga sinulat na may kalabutan niining topiko.)